شناسایی عوامل قارچی پوسیدگی ریشه و طوقه ی گیاهان جالیزی در منطقه ی شاهرود

چکیده پوسیدگی طوقه و ریشه از مهم ترین و مخرب ترین بیماری های کدوییان در جهان است. به منظور شناسایی عوامل قارچی مولد این بیماری در سال زراعی 90-1389 از مزارع محصولات جالیزی (هندوانه، خربزه و طالبی) در منطقه ی شاهرود، میامی و بیارجمند بازدید به عمل آمد. نمونه های دارای علائم مشکوک به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه و مرگ بوته ها جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. ریشه و طوقه ی گیاهان بیمار پس از شستشو در زیر جریان ملایم آب به قطعات حدود یک سانتی متری تقسیم شده و پس از ضد عفونی سطحی با هیپوکلرید سدیم 1 درصد به مدت 5-3 دقیقه روی محیط کشت pda و یا بدون ضدعفونی سطحی و پس از دو بار شستشو با آب مقطر استریل روی محیط کشت نیمه انتخابی cma- parph، cma- parp و cma کشت شدند. خالص سازی جدایه ها به روش تک اسپور و نوک ریسه انجام شد و بیماری زایی جدایه ها مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از ویژگی های مورفولوژیکی شامل خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی و یا خصوصیات فیزیولوژیکی شناسایی جدایه ها انجام شد. در مجموع 78 جدایه از قسمت های ریشه، طوقه و خاک به دست آمد که از این تعداد، 35 جدایه به عنوان fusarium solani، 15 جدایه f. oxysporum f. sp. melonis، 10 جدایه f. oxysporum f. sp. niveum ، 3 جدایه f. equiseti، 10 جدایه phytophthora nicotianae و 5 جدایه rhizoctonia solani شناسایی گردیدند. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق گونه ی f.solani از تمامی نقاط نمونه برداری شده جدا گردید و همچنین درصد جداسازی این گونه بیش از سایرین بود و به نظر می رسد که این گونه نقش مهمی در کاهش محصول در این منطقه داشته باشد. دمای کمینه، بهینه و بیشینه برای قارچ p.nicotianae به ترتیب 10، 30-25 و 36 درجه ی سانتی گراد تعیین گردید. این گونه ها برای اولین بار از مزارع جالیز شهرستان شاهرود گزارش می شوند.